تدابیری چند وجهی برای حفظ محیط زیست و طبیعت فلات ایران
با ایجاد بوستان های زیست محیطی خلقت
طبیعت خداوند پر از زیبایی است و زبان در بیان آن ها قاصر است. اغلب انسان ها طبیعت را بسیار دوست دارند و به آن احترام میگذارند، اما ناخواسته بیش تر از همه موجودات به آن آسیب میزنند. انسان در برابر نعمت های خداوند مسئول هستند و خداوند انسان را درباره آن نعمت ها مورد بازخواست قرار میدهد. (حفظ محیط زیست)
طبیعت یکی از هزاران نعمت هایی است که خداوند به مخلوقاتش عطا فرموده تا در ضمن استفاده و لذت از آن، در حفظش کوشا باشند یعنی هر آنچه که خداوند مهربان به ما عطا کرده است؛ از سرسبزی و زیبایی کوه و دشت و صحرا تا دریا و غروب خورشید و بسیاری از چیز های دیگر که زبان، قادر به وصف آن نیست.
تماشای طبیعت بسیار لذت بخش است. از درختان زیبا گرفته تا گل های رنگارنگ و عطرآگین و گونه های حیوانی قشنگ و سبزه زارهای پهناور و کوه های برافراشته، همگی چشمان ما را به تماشای خود فرا می خوانند.
بنابراین برای استفاده از این موهبت های خدادادی، انسان امکاناتی را برای خود مهیا نموده است. یکی از این امکانات گردشگری در دل طبیعت است.
گردشگری در جلوه های طبیعت، جدا از سلامت جسمی، روحی و روانی انسان، جنبه های اجتماعی، اقتصادی و … فراوانی دارد. اما کلیت این روند، نیاز به رعایت الزامات دقیقی دارد تا هر نوع آسیب به منابع حیاتی و طبیعیی را به طور کامل حذف کند.
کره زمین برای حفظ و بقای گونه های زیستی متنوع به حیات ادامه می دهد و انسان ها هم به نوبه خود در همه جا وظایفی برای حفظ پیرامون خود و طبیعت کره زمین دارند. آن چیزی که انسان باید برای حفظ این توازن تلاش کند و فعالیتهایش را دوچندان نماید، گسترش زیست گاه های پرندگان و جانوران است. از طرفی هم علیرغم آسیب های وارده به محیط زیست، هنوز مناطق زیادی قابلیت بازسازی طبیعت بکر فلات ایران را دارند.
به هر تقدیر می بایست در یک برنامه اقدام وسیع در حوزه جغرافیای ایران، می توان محیط زیست را نجات داد، آن را بارورتر کرد و به ارزش های زیستی، گردشگری، اجتماعی و … ایران عزیز و طبیعت یگانه اش افزود و در کنار حفظ، نگهداری و پایداری طبیعت و تنوع زیستی برای نسل های آینده، مردم ایران و جهان می توانند نظاره گر زیبایی های خلقت خداوند در طبیعت باشند.
امروزه، امکان سفر و گردشگری ایمن و آسان و بدون عوارض منفی برای محیط زیست و افراد در دستور کار کشورهای درحال پیشرفت است و فارغ از ایجاد فرصت هایی برای ارزش های روحی، معنوی، علمی، آموزشی، سلامت و …، از سویی دیگر مشاهده طبیعت و استفاده صحیح از آن و امکان تمرکز بر جلوه های خلقت برای همگان مفید و بلکه ضروری است.
علیرغم تمامی تلاش ها و انگیزه های با ارزش برای حفظ محیط زیست؛ شرایط بدون آسیب زائی بنا به دلایلی، کمتر در اختیار عموم قرار دارد و خیلی از کشور ها به طور کلی مشکلاتی از این قبیل دارند؛
پراکندگی زباله، وجود برخی مسیرهای دشوار در طبیعت، امکانات کم و معمولی، ناشناخته بودن برخی مناطق طبیعی، تهدیدات عدیده برای محیط زیست، رواج برخی بی پروایی ها نسبت به طبیعت پیرامون، برخی حوادث رانندگی و … باعث عدم بهره برداری صحیح از محیط زیست و طبیعت و گردشگری مرتبط به آن است. برای رفع این موارد باید برنامه و الگو های دقیقی داشت.
می توان با اقداماتی موجب رشد به حق و زیبنده این سرزمین زیبا و کهن زیست و متعاقباً بهتر شدن گردشگری در فلات ایران شد.
در واقع در یک نگاه آرمانی می توان امیدوار بود یک جنبش محتوایی و اجرایی سریع و دقیق و رعایت اصول، بسیاری از فرصت های پیش رو را با چشم اندازهای روشن و امید بخشی در این زمینه رو به رو کرد. گرچه جریان عمومی جامعه نیز با درک حساسیت های هم افزا با محیط زیست وجود دارند.
پیشنهاد؛
برای داشتن الگو هایی ملی و مناسب از هر جهت، طرح “بوستان های زیست محیطی خلقت” به این نحو پیشنهاد می شود:
بوستان هایی برای تکامل طبیعت با جهت گیری حفظ و بقای ظرفیت های گذشته اش.
با گذر از این اولویت اصلی، این بوستان ها می توانند در چشم اندازی روشن با مردمان بومی و مسافران باقی بمانند چرا که در امتداد بقای زیستی فلات ایران، استقرار و آسایش و پایداری طبیعت یک اصل مهم است.
همچنین موارد زیر میتواند به امر فوق کمک نماید؛
- زمان و مکانی برای استراحت، پژوهش و تفریحات محیطی و توجه و آموزش در خصوص محیط زیست بهتر است از آسیب زدن به زیستگاه
- استفاده از امکانات بوم گردی و جوانب آن
- گسترش تالاب ها، جنگل ها و زیستگاه های آبی.
- · گسترش انواع زیستگاه ها برای پرندگان بومی و مهاجر درمناطق کوچ و مهاجرت پرندگان و …
- تسهیل برای مسیر گردشگری پاک و بدون زباله
- آموزش ارزش های زیست محیطی به افراد در حین سفر
- امکانات متنوع برای تردد همگان حتی معلولین گرانقدر یا سالخوردگان همراه و…
- ثبت همه جزئیات زیستگاه، مستند سازی، معرفی رسانه ای، ارائه به مردم ایران و جهان و …
- الگوهای غذائی و صنایع دستی از تولید و تهیه تا مصرف داخلی و صادرات
- ایجاد فرآیند چند منظوره خارج از زیستگاه و ایجاد انواع امکانات برای مسافران ایرانی و بین المللی.
- ایجاد تعدادی اشتغال سازنده و پایدار برای مردمان بومی.
- ایجاد امکان بالای همکاری و سرمایه گذاری بخش خصوصی در برخی مناطق تحقیق شده مانند مناطق ساحلی …
- استفاده از قابلیت های جغرافیائی برای برخی تفریحات بومی و محلی و در صورت امکان علمی و تحقیق شده برای مناطق حرکت اسب ها، شتر سواری، دوچرخه سواری و … حرکت سالم و پاک در زیستگاه و اطرافش
- امکان فعالیت های پژوهشی و علمی با موضوعاتی شبیه گونه ها و مناطق برای همگان
- امکانات رشد و نزدیک شدن حیوانات به انسان ها و تبلور همزیستی بر روی زمین.
- ایجاد برخی امکانات خارج از زیستگاه.
- ایجاد زمین های ورزشی مثل فوتبال و والیبال خصوصاً در مناطق ساحلی با جانمایی دقیق و خارج از زیستگاه
- در صورت امکان ایجاد بازی ها و سرگرمی های دور تر از طبیعت.
- رواج گردشگری با اسب و شتر به جای موتور و خودرو ها.
- ایجاد مسیری برای ورزش های هیجانی و تفریحات.
- حذف و جلوگیری از پراکندگی زباله در همه مناطق زیستگاه و حتی سایر مناطق ساحلی و جنگلی و کوهستانی و … حفظ کامل طبیعت مورد استفاده از ابتدا تا انتهای سفر به عنوان رکن اصلی حفاظت.
- امکان خدمت به طبیعت منطقه با کاشت نهال توسط گردشگران و ساکنان و بومی ها.
- حذف هر نوع طرح آسیب زا به گیاهان و جانوران و تغییر رفتار انسان هوشمند به سوی گسترش زیستگاه های گیاهان و پرندگان با اولویت کاشت درختان منطقه برای نمونه هایی از زیست و طبیعت مناطق اطراف زیستگاه و …
* نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون
