جو بایدن، رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا در اولین سخنرانی بزرگ خود، سیاست خارجی دولت جدید این کشور را تشریح کرد؛ سخنانی که بیانگر حضور فعال تر آمریکا در مناطق مختلف جهان از خاورمیانه تا منطقه بسیار مهم آسیاپاسیفیک و نشان از مداخله گرایی هوشمند و هدفمند هر چه بیشتر آمریکای جو بایدن خواهد داشت.
به گزارش پایگاه خبری تیتر یک آنلاین ، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا اولین سخنرانی رسمی خود در موضوع سیاست خارجی را در شروع دوران کاری خویش در وزارت امور خارجه آمریکا انجام داد. انتخاب وزارت امور خارجه برای بیان سخنان جو بایدن، خود نشان از توجه دولت جدید به امر سیاست خارجی در دوران ریاست جمهوری دارد.
با وجود تمام مشکلات درونی آمریکا از ایجاد دوقطبی انتخاباتی تا پیامدهای فاجعه آمیز کرونا در این کشور بار دیگر جو بایدن نشان داد در کنار امر سیاست داخلی، قصد ویژه ای برای ترمیم سیاست خارجی آمریکا در چهار سال ریاست جمهوری خویش دارد. اگر دونالد ترامپ تاکید سیاست خارجی دولتش را مبنی بر دکترین خروج از تعهدات بین المللی و گرایش ویژه به یکجانبه گرایی قرار داد، سخنان جو بایدن در وزارت امور خارجه نشان داد که در دوران جو بایدن توجه بیشتری به امر دیپلماسی رخ خواهد داد! دیپلماسی که با پشتوانه قدرت آمریکا اعمال خواهد شد.
مهم ترین پیام سخنرانی جو بایدن بازگشت مجدد آمریکا به ریل دیپلماسی و روندهای دیپلماتیک بود. جو بایدن در سخنرانی خود اشاره به احیا جایگاه اخلاقی آمریکا در جهان پیش رو کرد و اینکه آمریکا بار دیگر می خواهد نقش رهبری جهان را ایفا کند. اگر خروج نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان به دستور دونالد ترامپ و وانهادن رهبری آمریکا در بسیاری از مناطق مهم جهان در چارچوب سیاست خارجی انزواگرایی ملی گرایانه دونالد ترامپ قابل بحث و گفت و گو بود؛ حضور فعال تر آمریکا در مناطق مختلف جهان از خاورمیانه تا منطقه بسیار مهم آسیاپاسیفیک نشان از مداخله گرایی هوشمند و هدفمند هر چه بیشتر آمریکای جو بایدن خواهد داشت.
ممانعت از خروج نیروهای آمریکایی از آلمان به دستور جو بایدن و تلاش در جهت حفظ برخی از نیروهای آمریکایی در افغانستان برای ممانعت از قدرت گرفتن دوباره القاعده را می توان در این راستا ارزیابی کرد. لازم به بیان است آلمان به عنوان متحد اروپایی واشنگتن و عضو ناتو معتقد است که حضور نیروهای آمریکایی در خاک کشور خود، منافع کلیه اعضای ناتو و نیز خود ایالات متحده آمریکا را تامین می کند.
در مورد روسیه بایدن اعلام کرد که متفاوت از سلف خویش رفتار خواهد کرد. او با درخواست آزادی ناوالنی نشان داد که تحولات داخلی درون این کشور را به دقت دنبال خواهد کرد و دیگر سیاست مماشات دونالد ترامپ با روسیه پوتین به پایان خود نزدیک خواهد شد.
در مورد کودتای اخیر نظامیان در میانمار نیز جو بایدن موضعی متناسب را ابراز کرد و به کودتاگران هشدار داد که این اقدام آنها از سوی آمریکا تحمل نخواهد شد. در مورد یمن موضعی متفاوت از دونالد ترامپ در سخنان جو بایدن دیده شد! جو بایدن اعلام کرد که دیگر آمریکا از جنگ در یمن حمایت نخواهد کرد و از راه حل دیپلماتیک برای پایان جنگ حمایت می کند. این سخنان را می توان پیامی جدی به حکومت عربستان سعودی قلمداد کرد که تا پیش از این به شدت در این مورد روی حمایت آمریکای دونالد ترامپ حساب باز کرده بود. کاخ سفید معتقد است که حمایت از عملیات نظامی در یمن پیش از این زمینه ساز مرگ شمار قابل توجهی از غیرنظامیان شده است و زیرساخت ها یکی از فقیرترین کشورهای جهان و خاورمیانه را از بین برده است.
در مورد چین، جو بایدن اگرچه بر همکاری در مورد مسائل مشترک سخن گفت اما اعلام کرد که آمریکا به عنوان کشوری قوی تر از چین با این کشور برخورد خواهد کرد و باید آمریکا سعی کند با تلاش برای رشد اقتصادی برتری اقتصادی خود را حفظ کند.
نکته مغفول سخنان حو بایدن در مورد ایران و افغانستان بود. در مورد افغانستان هنوز تکلیف طالبان با دولت حاکم این کشور روشن نشده است و توافق مدنظر دوران دوتالد ترامپ به نتیجه نهایی نرسیده است. اما در مورد ایران مهم ترین بحث سیاست خارجی آمریکای جو بایدن بحث احیای برجام است که جو بایدن به هیچ عنوان از آن نام نبرد! برخی دلیل نام نبردن از ایران در سخنان جو بایدن در تبیین سیاست خارجی جدید آمریکا را اختلافات نهادهای مختلف متنفذ سیاسی در آمریکا در مورد چگونگی اقدام در مورد برجام و دیگر موارد می دانند. به نظر می رسد هنوز درباره راهبرد مدنظر آمریکای جو بایدن در مورد ایران اجماع سازی نشده است و منافع متضاد بازیگران تاثیرگذار در مورد احیای احتمالی برجام یکی از دلایل عمده آن است و به همین خاطر زمان بیشتری را برای بحث و گفت و گو در مورد آن می طلبد.
اگر چارچوب کلان سخنرانی بایدن را مبنی بر ترمیم سیاست خارجی ترامپ و بازگرداندن دستگاه سیاست خارجی آمریکا به ریل اصلی قرار دهیم تاکید جو بایدن مبنی بر توجه به دیپلماسی نوید احیای برجام را میدهد اما پرسش اصلی در این مورد اینست که چه زمانی این احیا صورت میگیرد و چه دولتی اولین بار باید گام اول را بردارد و در نهایت اینکه آیا این احیا به تنهایی کافی خواهد بود یا اینکه دولت بایدن بدنبال درخواستهای بیشتر نیز خواهد بود این سوالیست که برای پاسخش باید منتظر روندهای آتی سیاست خارجی دولت بایدن در روزها و هفته های آتی باشیم.
