رایج‌ترین نوع مالیات غیر مستقیم مالیات بر مصرف است که هنگام خرید کالاها و محصولات آن را می‌پردازیم. از انواع دیگر مالیات‌های غیرمستقیم مالیات بر ارزش افزدوه و مالیات‌های گمرکی است. برای محدود کردن واردات و تقویت تولید داخلی برخی مالیات‌های سنگین بر کالاهای گمرکی وارد می‌شود.
سال مالیاتی به چه معناست؟
سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی، که از اول فروردین شروع می‌شود و در پایان اسفند آن سال خاتمه می‌یابد. ولی در رابطه با اشخاص حقوقی که سال مالی آنها به موجب اساسنامه‌شان با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند، ملاک تعیین میزان مالیات، سالِ مالی آن شرکت است.
ممکن است بسیاری از افراد اشتباه کنند که سال مالی و سال مالیاتی یکسان هستند. درحالی که سال مالی آغاز و پایان یک سال شمسی است که در اساسنامه مشخص می‌شود. مثلا ممکن است شرکتی سال مالی خود را تیر ماه قرار بدهد. در حالی که سال مالیاتی توسط اداره مالیات اعلام می‌شود.
در صورتی که سال مالی یک شرکت با سال مالیاتی تطابق نداشته باشد، درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تعیین مالیات قرار می‌گیرد.
مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و تکمیل آن در پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی حداکثر تا پایان چهارماه شمسی پس از پایان سال مالی است.
اظهارنامه مالیاتی چیست؟
همان‌طور که گفتیم یک نوع از مالیات، مالیات بر درآمد است. شرکت‌ها و تاجران حقیقی در پایان هرسال مالی باید میزان سود و زیان، هزینه‌ها، استهلاک و… را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا میزان مالیات پرداختی آنها مشخص شود. تاجران این اطلاعات را باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام کنند. در صورتی که افراد یا شرکت‌ها این مبالغ سود و زیان را اعلام نکنند، مبلغ مالیات توسط ممیزین اداره مالیات تعیین می‌شود و پرداخت این مبلغ توسط مودیان، ضروری است.
از آن‌جا که تاجران به هزینه‌ها و سود و زیان خود آگاه‌تر هستند، توصیه می‌شود حتما در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و ارسال کنید. نکته مهم درخصوص اظهارنامه مالیاتی ۹۸ این‌جاست که اشخاص حقیقی تا پایان خردادماه ۹۸ فرصت دارند اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی ۹۷ را تکمیل کرده و ارسال نمایند. پس نتیجه می‌گیریم که اظهارنامه مالیاتی کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می‌کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیندها تحت سامانه متمرکز انجام می‌شود.
چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی را تنظیم کنند؟
در ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم از اشخاص حقیقی و حقوقی‌ای نام برده شده است که موظف به پرداخت مالیات هستند. با توجه به قصد نظام مالیاتی کشور ما مبنی بر استفاده از روش خوداظهاری در تعیین میزان مالیات، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی نامبرده در ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، موظف به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند.
این اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند:
- کلیه شخصیت‌های حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند.
- کلیه شخصیت‌های حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند (مثل ناشران).
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند اما درآمد آنها از داخل ایران است.
- کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران، درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.
اشخاصی که موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی نیستند شامل این افراد می‌باشند:
- شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
- کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند
- کلیه موسسات و وزارت خانه‌ها
- کارگران، صیادان، عشایر، شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان.
اظهارنامه مالیاتی چگونه تنظیم می‌شود؟
تا پیش از سال ۱۳۹۱، مودیان مالیاتی اظهارنامه‌های کاغذی را از مراجع مربوطه خریداری می‌کردند و نسیت به تکمیل و ارسال آن اقدام می‌نمودند. خریداری و تکمیل و ارسال اظهارنامه‌های کاغذی علاوه بر زمان‌بر بودن هزینه زیادی هم داشت. به منظور تسهیل و تسریع فرآیند ارسال و دریافت و تحلیل اطلاعات مودیان مالیاتی، اظهارنامه الکترونیکی از سال ۱۳۹۱، در دستور کار قرار گرفت.
شما می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی اینترنتی اقدام کنید و کد رهگیری دریافت کنید. اکنون برای اظهارنامه ارزش افزوده و دریافت پلمپ دفاتر هم، فرآیندها در سامانه‌های مربوطه در بستر فضای مجازی انجام می‌شود و کلیه مؤدیان اعم از حقیقی، حقوقی و تشکل‌های حقوقی میتوانند با مراجعه به سایت www.tax.gov.ir از خدمات غیر حضوری این سامانه استفاده نمایند.
سپس شرکت‌ها یا تاجران حقیقی فرصت دارند در فاصله زمانی که به آنها داده می‌شود، دفاتر قانونی شرکت خود را نیز به اداره مالیاتی ارائه کنند. درصورتی که اطلاعات به صورت صوری وارد شده باشد و دفاتر با اظهارنامه مالیاتی مطابقت نداشته باشد، ممکن است جریمه‌هایی برای تاجر در نظر گرفته شود.
مراحل تکمیل اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی
۱- پیش ثبت نام شماره اقتصادی و دریافت کد رهگیری
۲- تأیید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت پاکت نامه حاوی اطلاعات کاربری
۳- ثبت‌نام شماره اقتصادی
۴- تأیید اطلاعات ثبت‌نام
۵- دریافت و تکمیل اظهارنامه الکترونیک
۶- ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
۷- دریافت و پرداخت قبوض پرداختی مالیات به صورت الکترونیک.
اظهارنامه‌های الکترونیکی مالیاتی چه زمانی بررسی می‌شود؟
اظهارنامه‌های الکترونیکی مالیاتی تا ۱۲ ماه پس از تسلیم آن به اداره دارایی، مشمول رسیدگی بوده و طبق ماده یک صد و پنجاه و ششم قانون مالیات‌های مستقیم، ادارات دارایی مکلف هستند در این بازه زمانی، نسبت به بررسی اظهارنامه منطبق به مدارک و مستندات اعتباردهی شده مودیان، اقدام کرده و برگه تشخیص صادر کنند. برای ابلاغ برگه تشخیص به مودیان، ۳ ماه فرصت قانونی وجود دارد. مودیان نیز میتوانند در مهلت مقرر قانونی، نسبت به برگه تشخیص، اعتراض کنند تا در کمیسیون، بررسی شود.
در صورت عدم تنظیم اظهارنامه مالیاتی یا عدم تسلیم آن چه اتفاقی می‌افتد؟
اظهارنامه مالیاتی باید در پایان سال مالیاتی یا چهار ماه بعد از پایان سال مالی مطابق با اساس نامه شرکت‌ها ارسال گردد. اگر مودیان در زمان‌های مقرر شده اظهارنامه را تنظیم و تقدیم نکنند تا ۳۰ درصد مبلغ مالیات پرداخت نشده مشمول جریمه شده و این جریمه غیر قابل بخشش است .
اشخاص حقیقی و حقوقی باید توجه داشته باشند حتی اگر موسسه یا شرکت آنها هیچگونه فعالیت مالی نداشته باشد حتما باید اظهارنامه را ارسال کنند و فقدان فعالیت مالی دلیل بر عدم ارسال نبوده و باید در این حالت اظهارنامه مالیاتی خود را به صورت سفید به همراه سایر مدارک ارائه کنند تا مشمول جریمه نگردند.
پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی امکان اصلاح آن وجود دارد.
در صورتی‌که مودیان پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی متوجه شوند که ایراداتی در آن وجود دارد که باید حتما اصلاح شود میتوانند تا یک ماه بعد از تاریخ تحویل آن اقدام به اصلاح کرده و ایرادات را رفع نمایند.
زمان دقیق ارسال اظهار نامه اشخاص حقیقی
سازمان امور مالیاتی کشور، در راستای توسعه خدمات الکترونیکی جهت خود اظهاری مودیان مالیاتی، اظهارنامه را در این سامانه قرار داده است که مودیان محترم مالیاتی، پس از ثبت نام در سامانه ثبت نام الکترونیکی می بایست نرم افزار مذکور را دانلود و پس از تکمیل اظهارنامه، اقدام به ارسال نمایند.
با توجه به اینکه از این پس جهت تسلیم اظهارنامه الکترونیکی مشاغل نیاز به نام کاربری و رمز عبور می باشد، در صورت فراموشی، در سامانه ثبت نام الکترونیکی اقدام به بازیابی آن نمایید.
اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی در دو قالب اظهارنامه انفرادی و مشارکتی قابل تسلیم می باشد که بسته به شرایط واحد کسبی می بایست اطلاعات لازم در سامانه ثبت نام وارد شود. با وارد نمودن اقلام خواسته شده در نرم افزار، اطلاعات هویتی و واحد کسبی شخص حقیقی از سامانه ثبت نام دریافت و در اظهارنامه نمایش داده می شود.
نکته مهم: با عنایت به بخشنامه شماره ۲۰۰/۹۹/۲۴ مورخ ۱۳۹۹/۰۲/۲۹ ، تاریخ تسلیم اظهارنامه برای اشخاص حقیقی تا پایان مرداد ماه می باشد.
تسلیم اظهارنامه با استفاده از اطلاعات ثبت نام امکان پذیر می باشد بنابراین ضروری است مودیان نسبت به تکمیل ثبت نام، رفع ایرادات احتمالی این مرحله از طریق سامانه ثبت نام اقدام نمایند. اطلاعاتی که از این سامانه دریافت می شوند، غیرقابل ویرایش است به همین خاطر می بایست پس از ویرایش اطلاعات و تایید آن جهت بروزرسانی اطلاعات در سامانه اظهارنامه مالیاتی از گزینه دریافت اطلاعات هویتی استفاده نمایید.
در خصوص واحدهای مشارکتی تنها تکمیل یک اظهارنامه کافی است و نیازی به ارایه اظهارنامه انفرادی به تفکیک شرکاء نمی باشد. اطلاعات شرکاء در واحدهای مشارکتی از سامانه ثبت نام الکترونیکی بارگزاری خواهد شد لذا در صورت عدم ثبت اطلاعات لازم (از جمله اطلاعات شرکاء…) می بایست شریک اصلی نسبت به تکمیل اطلاعات در سامانه ثبت نام اقدام نماید
