گُندله یعنی گلوله‌های تولید شده از نرمه سنگ آهن و سایر مواد افزودنی که نخست خام و سپس پخته شده و سخت می‌شود، و برای احیا به روش سنتی تولید آهن در کوره بلند و یا روش‌های متعدد احیای مستقیم به کار می‌رود.
از آنجایی که کنسانتره که محصول کارخانه کانه آرائی است به صورت کانه های آهن دانه ریزی می‌باشد که به این شکل فیزیکی قابل مصرف نیستند و این نرمه‌ها، تراوایی گاز را در بار کوره بلند به صورت ناموزون کاهش می‌دهند و عملکرد کوره بلند را مختل می‌کنند.
و همین طور در کارخانه احیا مستقیم نیز اشکالاتی را ایجاد می‌نمایند، بنابراین نرمه‌های آهن را به صورت گندله در می‌آورند که به عنوان فراورده میانی ازمعدن تا کوره‌های تولید آهن و فولاد در نظر گرفته می‌شود.
از آنجائیکه گندله‌ها ماده اولیه به شمار می‌آیند، لذا باید درکوره‌های احیا ویژگی مکانیکی، شیمیایی و حرارتی مطلوبی را داشته باشند.
گندله‌ها، گویهایی تولید شده از کنسانتره‌ها و کانه‌های طبیعی آهن هستند که با ترکیبات کانی‌شناختی و شیمیایی متفاوت‌اند.
درواقع هدف واحد گندله سازی تبدیل کنسانتره آهن به گندله آهنی با هندسه و تخلخل. یکنواخت است.
گندله ها دارای خواص زیر هستند:
توزیع یکنواخت ابعاد به طور عمده از ۹ تا ۱۶ میلیم‌تر
تخلخل زیاد و یکنواخت ۲۵ تا ۳۰ درصد
ترکیب کانی‌شناختی یکنواخت به شکل هماتیت یا ترکیبات هماتیت دار احیا شونده
استحکام مکانیکی زیاد و یکنواخت
مقاومت به سایش
استحکام مکانیکی کافی حتی در برابر تنش گرمایی در محیط های احیا کننده
قابلیت چسبندگی کم داشته باشد
اجزا سیستم گندله سازی عبارتند از:
سیستم انتقال مواد خام
سیستم آسیاب و خردایش مواد اولیه
واحد مخلوط سازی مواد اولیه
تولید گندله خام
کوره پخت گندله
سیستم غبار گیر
سیستم تعمین آب خنک کننده
سیستم انتقال محصول نهایی
سیستم تصفیه آب
سیستم تولید هوای فشرده
آزمایشگاه
نرمه سنگ آهن با مش ۳۲۵ یا ابعاد (۴۵ میکرون) به همراه آب و مواد افزودنی مثل: هیدرواکسید کلسیم یا شیر آهک، آهک، بنتونیت، و انواع چسب‌های آلی و معدنی (نشاسته، سیمان…) مخلوط شده و توسط دستگاه گندله‌ساز چرخانده می‌شود تا گندله‌های مورد نظر ساخته شود. آنالیز آن شامل اکسید فلزاتی مانند سیلیسیم، کلسیم، آلومینیوم، منیزیم، وانادیوم، تیتانیوم، منگنز می‌باشد. همچنین فسفر و گوگرد جزء موارد مضر در آنالیز می‌باشند.
انواع دستگاه‌های گندله سازی
- کوره
- دیسک گندله ساز
- دیگواره گندله ساز
- خط انقال
پروژه عظیم گندله سازی سه چاهون بافق
مدیرعامل شرکت سنگ آهن مرکزی ایران- بافق با راه اندازی این واحد بستر برای جلوگیری از خام فروشی ۲۳ درصد سالانه سنگ آهن تولیدی این شهرستان که معادل چهار میلیون تن است، فراهم شد.
رضا فلاح مبارکه افزود: عملیات اجرایی کارخانه از سال ۹۴ در قالب کنسرسیومی با شرکت‌های چینی، ژاپنی و ایرانی آغاز و پس از پنج سال آماده بهره‌برداری شد.
وی خوراک این واحد صنعتی را کنسانتره سنگ آهن ذکر کرد و افزود: استخراج سنگ آهن از معادن منطقه پس از پرعیارسازی (بالای ۶۰ درصد) در یک فرایند با تجهیزات پیشرفته معدنی، به کنسانتره تبدیل می‌شود که در برنامه‌های کوتاه و بلند مدت، کنسانتره حاصل از معادن سنگ آهن منطقه مانند معدن دی ۱۹، آنومالی شمالی و چاه‌گز تامین می‌شود که نقش مهمی در ارزش افزوده سنگ آهن و جلوگیری از خام فروشی دارد.
وی راه اندازی کارخانه یادشده را یکی دیگر از حلقه‌های تولید فولاد در شرکت سنگ آهن مرکزی ایران – بافق ذکر کرد و یادآور شد: جلوگیری از خام فروشی، ایجاد ارزش افزوده بیشتر و تنوع بخشی به محصولات سنگ آهن عمده‌ترین مزایای این طرح صنعتی است .
«گُندُله» گلوله‌های تولید شده از نرمه یا خردشده سنگ آهن و سایر مواد افزودنی است که نخست به صورت خام است و سپس پخته و سخت می‌شود و برای احیا به روش سنتی تولید آهن در کوره بلند یا روش‌های متعدد احیای مستقیم به کار می‌رود.
گندله سازی یکی از طرح‌های جوار معدنی شرکت سنگ آهن مرکزی ایران- بافق است که با سایر طرح ها، زنجیره فولاد را در این شهرستان تکمیل می‌کند و این کارخانه ظرفیت تولید سالانه پنج میلیون تن گندله را دارد که در روش احیای مستقیم تولید فولاد، کاربرد دارد.
این شهرستان در منطقه گرم و خشک ناحیه مرکزی ایران قرار دارد و از رونق فعالیت‌های معدنی برخوردار است، منطقه از لحاظ اندیس‌های معدنی غنی است و مهمترین آن را می‌توان سنگ آهن، فسفات، سرب و روی نام برد و رگه‌هایی از اورانیوم نیز در آن مشاهده می‌شود که در حال حاضر زندگی ۷۰ درصد جمعیت شهرستان از طریق کار در معادن تامین می‌شود.
مرکز شهرستان ۵۸ هزارنفری بافق در فاصله ۱۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهر یزد قرار دارد.
