هم‌زمان با فرا رسیدن ایام نوروز برنامه ریزی ها جهت انجام سفرهای دریایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخشهای حمل‌ونقل دریایی در دستور کار تمامی بنادر کشور به ویژه بنادر جنوبی قرار گرفته است.
به گزارش تیتر یک انلاین به نقل از بندر و دریا، باتوجه به آنکه بندر قشم یکی از مهم‌ترین بنادر گردشگری به شمار می‌رود، برنامه‌ریزی برای تسهیل در تردد سفرهای دریایی توسط اداره کل بنادر و دریانوردی این جزیره انجام شده است. در همین رابطه ماهنامه «بندر و دریا» با علی اشتری رئیس اداره بنادر و دریانوردی قشم گفت‌وگویی انجام داده است که مشروح آن را در ادامه می‌آید؛
- قشم یکی از مقاصد اصلی گردشگری در نوروز است. مهم‌ترین اقدامات ادارات بنادر قشم را تشریح کنید، اینکه چه فعالیت‌هایی قرار است هم‌زمان با ایام نوروز انجام شود؟
در جزیره قشم ۳۸ اسکله داریم که مسئولیت آنها با اداره بندر قشم است. در بخش گردشگری ۹ نقطه فعال با ۹ اسکله داشتیم که برای نوروز امسال ۳ اسکله دیگر به این تعداد اضافه خواهد شد.
سازمان بنادر و دریانوردی پیرو مسئولیت‌هایی در رابطه با ارتقا ایمنی دریانوردی داشته در این ۱۲ نقطه یک سری زیرساخت اضافه کرده است. به‌عنوان نمونه مثل اسکله شناور، سایبان محوطه‌سازی و یک شکل و شمایلی به اسکله داده شده تا مردم بتوانند از آن استفاده کرده و فعالیت گردشگری داشته باشند.
گردشگری‌های قشم در ۳ نقطه ترسیم می‌شوند؛ یکی ساحل شمالی یعنی جنگل‌های حرا. تقریبا از اواسط جزیره شروع می‌شود تا غربی‌ترین نقطه جزیره. ساحل جنوبی حوزه جزیره هنگام را داریم که سایت دلفین‌هاست. جزیره هنگام هم یک جاذبه گردشگری است که در آنجا هم یک سری اسکله داریم که فعالیت می‌کنند. در شهر قشم هم بندر بهمن را با یک حوزه گردشگری داریم که سفرهای را با کشتی‌های تفریحی گشت‌های دریایی در شب انجام می‌دهند.
علاوه بر این دو بندر اصلی داریم که از طریق آنها حمل خودرو و مسافر انجام می‌شود. بنادر “لافت” و “پُل” که فاصله آنها از همدیگر، تقریبا یک مایل دریایی است. یعنی ۱۸۰۰ متر. نزدیک‌ترین نقطه ساحل با سرزمین اصلی، جزیره قشم در آن قسمت لافت و پل نزدیک می‌شود به سرزمین اصلی دوباره فاصله می‌گیرد، یعنی از لحاظ جغرافیایی نزدیک‌ترین محلی است که با سرزمین اصلی داریم.
بندر مسافری شهید ذاکری را هم در قشم داریم که روبروی بندر شهید حقانی بندرعباس است. از بندر شهید ذاکری علاوه بر بندرعباس به جزایر هرمز و لارک به‌صورت روزانه خدمات داریم.
ساعت کاری در لافت و پل ۲۴ ساعته است. هر کسی در هر ساعتی بیاید می‌تواند با خودرو شخصی یا پیاده وارد جزیره شود. بندر شهید ذاکری هم از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ شب سرویس‌دهی دارد. اسکله‌های بندری هم کلا طلوع و غروب است یک ساعت قبل از غروب با توجه به شرایط شناورها که ایمنی برای شب ندارند، تعطیل می‌شوند.
در ۱۱ ماه امسال از بیش از ۲۰ میلیون سفر دریایی در کل کشور ۱۵ میلیون نفر سفر در قشم انجام شده است. در نیمه دوم سال تقریبا هر روزش برای ما مانند روزهای عید است. پیک اصلی سفرها هم ایام نوروز است. از این ۱۵ میلیون نفر سفر حدود ۳ میلیون سفر در بندر شهید ذاکری انجام می‌شود. بقیه ۱۲ میلیون سفر نیز در مسیر لافت تا پل است که باعث ایجاد ترافیک بسیار زیادی می‌شود.
امسال رکورد جدیدی با یک میلیون سفر فقط در ۵ روز ثبت شد که توانستیم در بنادر قشم به این تعداد خدمات‌رسانی کنیم.
در بنادر قشم بحث بازرسی‌ها را خیلی جدی دنبال می‌کنم. بحث ایمنی سفرها برای اداره بنادر و دریانوردی اولویت اصلی است. لذا بازدیدهای دو ماهه فنی ایمنی را از شناورها داریم. بازدیدها انجام شده و بعضا اگر شناوری نواقصی داشته، توقیف است تا سرویس شود و تا ۲۵ اسفند که طرح نوروزی آغاز می‌شود، تمام شناورها و امکانات آماده خدمات‌رسانی باشد.
برای طرح نوروز ۳۸ شناور مسافری را برنامه‌ریزی کردیم که نزدیک به ۴ هزار صندلی می‌شود. در مسیر لافت و پل حدود ۲۷ شناور فعال خواهد بود که برای نوروز ۱۴۰۳ این تعداد را به ۴۵ شناور افزایش خواهیم داد.
در حوزه شهرستان قشم، چون منطقه آزاد به‌عنوان مالک و متولی بنادر است، دو حوزه بندری و دریایی را تقسیم‌بندی کرده‌ایم تا بتوانیم در کنار هم یک خدمت خوبی ارائه دهیم. حوزه بندری را مناطق آزاد پشتیبانی می‌کند و حوزه دریایی را ما. اما در ستاد خدمات سفر مسئولت کمیته حمل‌ونقل دریایی بر عهده اداره بنادر و دریانوردی است.
برای ارتقای ایمنی سفرهای دریایی، شناور امداد و نجات در مسیر لافت تا پل مستقر می‌شود. همچنین در برنامه داریم برای نوروز شناور آتشخوار را در این مسیر مستقر کنیم. در مسیر بنادر ذاکری به حقانی و ذاکری به هرمز هم یک شناور امدادی مستقر خواهد شد. برای ایام نوروز ۱۴۰۳ ساعت کاری را افزایش می‌دهیم. به‌طور رسمی ساعت ۲۴ را اعلام کرده‌ایم اما اگر مسافری بعد از این ساعت هم مراجعه کند ما خدمات را ارائه می‌دهیم.
در بحث همیار ناجی در کل مبادی هر سال قرارداد می‌بندیم و امسال هم این کار را انجام می‌دهیم. غواصان در نقاط انتخابی مستقر می‌کنیم که اگر خدایی نکرده اتفاقی افتاد زودتر خدمات‌رسانی شود.
الان بالای ۱۰۰۰ شناور گردشگری که داریم که آنها را برای نوروز فعال می‌کنیم. سازمان بنادر و دریانوردی چند سالی است که برای نوسازی ناوگان و ارتقای ایمنی آنها از محل وجوه ادارهشده تسهیلات پرداخت می‌کند. تا حدود ۴ سال قبل، قایق‌ها غیرمجاز بودند. اما امسال فقط ۶۴ شناور استاندارد داریم که در اسکله‌های تفریحی خدمات می‌دهند. با توجه به حمایت‌های سازمان بنادر و دریانوردی تعداد شناورهای غیرمجاز در حال کاهش است. در مجموع بیش از هزار شناور گردشگری داریم که ۱۲ نقطه فعالیت می‌کنند.
- با توجه به تقاضای بالای سفر، برنامه‌ها جهت کاهش ایستایی در بندر پل چیست؟
در بندر پل دو سه محدودیت داریم. یکی وضعیت اسکله است. در بندر پل می‌توانیم بالای ۱۲ تا لندینگ کرافت کنار هم پهلوگیری کند. این در حالی است که در زمان جزر که آب پایین می‌رود این تعداد به ۳ لندینگ کرافیت کاهش می‌یابد. قاعدتا دو بار در روز را حساب کنید که جزر داشته باشیم معادل نصف روز می‌شود. بنابراین با ظرفیت خیلی خوبی نمی‌توانیم از اسکله استفاده کنیم. این مسئله باعث می‌شود سرعت خدمات‌رسانی به مردم کاهش یابد.
اقدامی که امسال انجام دادیم که امیدواریم خیلی کمک کند و آنرا در ۲۲ بهمن سال گذشته تست کردیم بحث یک اسکله خاکی است که در سمت شرقی اسکله موجود است. در این منطقه یک اسکله موقت ایجاد شده که منطقه آزاد قول داده آن را آسفالت کنند. محوطه آن الان خاکی است و شرایطش تا ۲۵ اسفند آماده می‌شود تا از آن برای تخلیه استفاده کنیم. اگر این اسکله به ظرفیت بندر پل اضافه شود از تداخل جلوگیری کرده و سرعت خدمات‌رسانی برای نوروز را افزایش می‌دهد. برای این کار هماهنگی‌ها با گمرک و سازمان منطقه آزاد در بحث‌های گیت و عوارض انجام شده است.
همچنیـــن ضعف یابی هایــــی در حــــــوزه خدمات‌رسانی انجــام داده‌ایم؛ ۲۲ بهمن امسال بررسی کردیم که ببینیم شرایط گیت‌ها چگونه است. مسافر باید ابتدا کاپوتاژ بگیرد که این کار یک سری تشریفات گمرکی دارد. بعد از این تشریفات، مسافر بحث عوارضی و گرفتن بلیت را دارد و بعد برای سوار شدن اقدام می‌کند.
در اینجا هم یک سری مشکلات وجود داشت که با برگزاری نشستها با منطقه آزاد و گمرک این مسائل برای عید برطرف می‌شود. بندر پل روزی که ساخته شده کلا برای ۵۰۰ خودرو در روز بود. ما در پیک رکورد ۲۴ هزار تا خودرو داشتیم که رفته و برگشته است. ۲۴ هزار خودرو در ۲۴ ساعت یعنی ۱۰۰۰ خودرو در هر ساعت.
این عدد با این شرایط امر محالی است و برایمان هم بحث ایمنی خیلی مهم است که خدایی نکرده اتفاقی نیفتد. درست است از لحاظ کمی زیاد است، اما ایمنی را همه باید در نظر بگیریم.
- برای سفر به هرمز چه تعداد ناوگان برای این خط دریایی در نظر گرفته شده و ساعت کاری آن چطور است؟
۱۰ سال است که یک رویه را در قشم درست کردیم که باعث شده تقریباً مدل گردش مردم هم طبق همین رفتار شکل بگیرد. ساعت ثابت هر روز برای هرمز ۷و ۱۰ صبح و ساعت ۱۴ است. یعنی سه زمان ثابت داریم که به هرمز هر روز خدمات می‌دهیم. سفر برگشت از هرمز هم ساعات ۸، ۱۱ و ۱۵ که آخرین شناوری که به سمت قشم می‌آید.
اما برای ایام نوروز ساعت کاری افزایش می‌یابد و از ۶:۳۰ صبح اعزام شناور به جزیره هرمز آغاز می‌شود. سیستم سفر از قشم چون بحث گردشگری است صبح می‌روند تور گردشگری گردش را انجام می‌دهند و بر می‌گردند قشم. یعنی ایستایی مسافران همه در قشم است، صبح می‌روند و ظهر برمی‌گردند.
برای اضافه یک شناور با یکی از ارگانی مذاکراتی داشته‌ایم تا در مسیر قشم-هرمز تردد داشته باشد. تردد به جزیره لارک هم یک روز در میان است؛ شنبه، دوشنبه و چهارشنبه. در این روزها دو سرویس انجام می‌دهیم، ۹ صبح و ساعت ۱۶.
- برای گشت تفریحی-دریایی چه تدابیری انجام داده‌اید؟
۵ کشتی تفریحی داریم که در بندر بهمن مستقر هستند. اینها گشت‌های شبانه دارند که البته ساعتش متغیر است و زمان آن را صاحبان کشتی و بهره‌برداران تعیین می‌کنند. در این زمینه محدودیتی قائل نشده‌ایم که در روز سرویس ندهند. بخش کاملا خصوصی است. چیزی که الان وجود دارد این است که اصولا از غروب ساعت ۱۹ سرویس‌ها شروع می‌شود و تا ساعت یک و دو شب هم سانسهای دو ساعته دارند.
- برای رفاه مسافران و گردشگران چه خدمات و برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است؟
این موضوع بیشتر به حوزه مناطق آزاد برمی‌گردد،اما به‌واسطه مسئولیت کمیته حمل‌ونقل بحث آماده‌سازی ترمینال را داریم. زیرساختی باید یک سری امکانات ایجاد کنیم که در این زمینه مطلع هستم بحث برق اضطراری را خریداری کرده‌اند.
- باتوجه به هم‌زمانی ایام نوروز با ماه مبارک رمضان چه تدابیری برای این ایام اندیشیده شده است؟
داخل بنادر هم بحث اغذیه و هم سوپرمارکتهای مختلف را داریم که قاعدتا به خاطر بحث سفر با حفظ شئونات ماه مبارک برنامه‌ریزی می‌شود که خدمات بدهند. از آن طرف بحث ماه مبارک رمضان را داریم که باید رعایت شود حداقل روزه‌خواری در ملاء عام انجام نشود و با حفظ شرایط خاص بتوانند خدمات را به مسافران ارائه دهند. سرویس‌های بهداشتـــــی، روشنـــــــــایی، بهسازی معابر، کارهایی است که دوستان مناطق آزاد انجام می‌دهند.
- در بحث ایمنی شناورها اشاره کردید هر دو ماه بازدیدها انجام می‌شود؟
شناورهای تجاری هر سه ماه یک بار موعد بازرسی اجباری دارند. اما شناورهای مسافری و گردشگری به دلیل حساسیت، بازرسی‌های اجباری دو ماه یک بار است. البته اگر مورد خاصی داشته باشیم، یعنی اینکه اگر مشکل حادی دیده شود قاعدتا بازرسی خارج از آن دو ماه هم انجام می‌شود. به‌محض اینکه گزارش بگیریم که وضعیت شناور ممکن است از ایمنی خارج شده باشد ۱۰۰درصد بازرسی‌ها انجام می‌شود.
در بحث لایروبی باید کارهایی انجام می‌شد، همکاران منطقه آزاد تلاش کردند این کار را انجام دهند، اما امسال نمی‌رسیم. ان‌شاءالله تلاش می‌کنیم برای سال بعد هم لایروبی و هم تعمیرات را انجام دهیم.
- به استفاده از اسکله خاکی در بندر پل اشاره کردید، در ایام تعطیلات دهه فجر یک صف حدود ۸ کیلومتری در پل ایجاد شد. برای حل این مشکل اداره بندر متولی است یا منطقه آزاد قشم؟
الان هیچ‌کدام! واقعیت این است که منطقه آزاد قشم در آنجا مستقر است و بندر را منطقه آزاد ایجاد کرده است. اما گویا قرارداد آنها به اتمام رسیده است. جلسه‌ای برای تعیین تکلیف این موضوع با منطقه آزاد داشتیم. آنها به دلیل عدم تمدید قرارداد با یک سری مشکلاتی روبرو شدند. استانداری خیلی اصرار دارد که بندر را سازمان بنادر و دریانوردی تحویل بگیرد. باید ببینیم که نظر مدیرعامل چیست. احتمالا پس از عید این موضوع تعیین تکلیف شود. منطقه آزاد سال ۱۳۸۰ این اسکله را ساخت و برای اجاره ۱۳ هکتار با منابع طبیعی قرارداد امضا شده بود.
- قانون چه می‌گوید؟
مشکلات صف ۸ کیلومتری قاعدتا خارج از بندر است. فارغ از این مشکلات و نارسایی که در بندر پل وجود دارد؛ بحث اصلی ظرفیت است. ظرفیت بندر پل در زمان احداث روزانه ۵۰۰ خودرو بود. این بندر، یک اسکله رمپی دارد که نهایتا الان در شرایط خیلی عالی ۱۲ لندینگ کرافت می‌توانند در آن پهلوگیری کنند. در شرایط جزر و وضعیت بد آبی بیشتر سه لندینگ کرافت نمی‌توانند در این بندر پهلوگیری کنند.
در ایام تعطیلی ۲۲ بهمن، یک سری قطعی سیستمی داشتیم که باعث شد روند خدمات‌رسانی مقداری کُند شود. گمرک و منطقه آزاد در حال تلاش هستند تا این مشکلات را رفع کرده و سرعت گیت بالا برود. در مجموع بعد از عید این موضوع حل می‌شود، این مشکل یک ماه است باوجود آمده است.
- سازمان منطقه آزاد قشم چه برنامه‌ای برای رفع این مشکل دارد؟
گفته‌اند برای سال جدید برنامه دارند. اما اگر سازمان منطقه آزاد بخواهد به‌تنهایی اقدام کند، فایده ندارد. حتما باید اداره بندر، گمرک و منطقه آزاد با هم همکاری داشته باشند.
- اداره بندر فقط متولی ایمنی و تردد دریایی است؟
بله. مدیریت ترمینال‌های مســـــافری و بنــــدرداری بنادر قشم کاملا با منطقه آزاد است.
- بنادر پل و لافت در اختیار منطقه آزاد است.
بله، خدمات می‌دهند. سال گذشته در چند مورد خودروها داخل آب افتادند. ما کمبود اسکله داریم. سمت لافت خوبی‌اش این است که کاپوتاژ نمی‌خواهد. نهایتا شما یک تحویل گرفتن کاپوتاژ است. دو تا اسکله داریم که ظرفیت دو برابر این طرف است. یک اسکله خاکی قدیمی داریم و یک اسکله ژیان یا همان رمپهای بتنی داریم. ظرفیت ما را دو برابر می‌کند خیلی کمک کننده است. تداخل ایجاد نشود.
اداره بندر سفرها را یک ساعته دیده است. یعنی ۲۰ دقیقه مسیر رفت است ۲۰ دقیقه برگشت و ۲۰ دقیقه تخلیه و بارگیری است. مجموعا یک ساعت.
در بحث گیت‌ها زیر یک دقیقه برای ورود اطلاعات هدف‌گذاری شده است. زمان هم گرفته‌اند برای این کار که فکر کنم ۳۷، ۳۸ ثانیه ورود اطلاعات طول کشید.
- میانگین این را دارید؟
این را منطقه آزاد دارد، دست ما نیست.
- با توجه به اهمیت ایمنی و حفظ جان افراد در موضوع ورود یک خودرو به بندر و خروج آن، هر خودرو حامل چند مسافر است؟
بیمه‌ای که آنجا شده، صرفا برای شناور نیست. یعنی از ورود خودرو به داخل بندر که آن عوارض را پرداخت می‌کند شامل بیمه می‌شود تا موقعی از که از بندر خارج می‌شود.
- پیش‌بینی شما از میزان سفرها در ایام نوروز چیست؟
جمع کل ورود خودرو به جزیره در نوروز ۱۴۰۲ بالغ بر ۱۶۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه برای ۲۰ روز بود. اینها فقط وارد شدند. تصور کنید این ضرب در ۴ می‌شوند چون یک ورود و یک خروج داریم و در آن بندر هم یک ورود و خروج داریم. یعنی عملیاتی که برای ما باید انجام شود ۴ برابر این آمار است، چون این دو بندر را باید تخلیه و بارگیری انجام بدهیم.
باتوجه به هم‌زمانی ماه مبارک رمضان با ایام نوروز، شرایط خیلی خاص داریم. البته تجربه سال گذشته را داریم که سوم فروردین ماه رمضان آغاز شد که تعداد مسافران در آن ایام کاهش نیافت. در نوروز ۱۴۰۳ هم بعید میدانم تعداد مسافران کاهش یابد و پیش‌بینی می‌کنیم ایستایی افزایش یابد.
پیش‌بینی دیگری هم داریم؛ سال آینده ۱۵ فروردین تعطیلات تمام نمی‌شود، تازه تعطیلات شروع می‌شود. با توجه به تعطیلات عید سعید فطر احتمال دارد پیک سفر داشته باشیم. در واقع طرح نوروز ۱۴۰۳ تا ۲۶ فروردین ادامه خواهد داشت.
