شیخ زکی یمانی، وزیر نفت سابق عربستان و چهره تحریم نفتی ۱۹۷۳ که غرب را به زانو درآورد، در سن ۹۱ سالگی در لندن درگذشت.
شیخ زکی یمانی، وزیر نفت سابق عربستان و چهره تحریم نفتی ۱۹۷۳ که غرب را به زانو درآورد، در سن ۹۱ سالگی در لندن درگذشت.
شیخ احمد زکی یمانی (به عربی: أحمد زکی یمانی) (متولد ۳۰ ژوئن ۱۹۳۰ – درگذشته ٢١ فوریهٔ ٢٠٢١) وزیر نفت اسبق عربستان سعودی و رئیس مرکز مطالعات جهانی انرژی در لندن بود.وی دارای سیاستی مستقل در زمینه چگونگی تولید و صادرات نفت کشورهای عضو اوپک است که به نظریه مکتب هاروارد موسوم است. احمد زکی یمانی در ایران به خاطر کتابش به نام «اسلام و زن» که از سوی سید ضیا مرتضوی به فارسی ترجمه و از سوی انتشارات میثم تمار منتشر شده‌است شهرت دارد یمانی از منتقدان حمله نظامی امریکا به عراق بود و یکی از اهداف راهبردی جنگ واشنگتن علیه بغداد را رهایی هرچه زودتر امریکا از وابستگی به نفت عربستان می‌دانست. زکی یمانی گفته بود: بعد از واقعه۱۱ سپتامبر، امریکا و به ویژه دیک چنی راهبرد استقلال نفتی از عربستان سعودی را دنبال می‌کنند. یمانی در ٢١ فوریهٔ ٢٠٢١ به‌دلیل کهولت سن و در ٩١ سالگی درگذشت.
یمانی به همراه سایر صادرکنندگان نفت عرب و ایران در سال ۱۹۷۳ مجموعه کاهش تولید نفت را هماهنگ کرده و عرضه به آمریکا و سایر کشورهای غربی را متوقف کردند. این تحریم که باعث به وجود آمدن بحران بین المللی در پی صعود قیمتهای نفت شد، واکنشی به حمایت واشنگتن از رژیم صهیونیستی در جنگ یوم کیپور علیه مصر و سوریه بود. این تحریم با تلاشهای موفقیت آمیز کشورهای نفتی برای گرفتن کنترل قدرت قیمت گذاری از شرکتهای نفتی بین المللی مصادف شد.
یمانی در طول ۲۴ سال اداره امور نفتی بزرگترین تولیدکننده نفت جهان، در طول شوکهای نفتی دهه ۱۹۷۰ به یک چهره شناخته شده جهانی تبدیل شد. وی با وقوف بر این که قیمت بیش از حد بالا برای نفت باعث حذف آن به عنوان منبع اصلی سوخت جهان خواهد شد، تلاش کرد بین تمایل عربستان سعودی برای درآمد ثابت و فشار کشورهایی مانند لیبی و ونزوئلا برای بالا بردن قیمتها، تعادل ایجاد کند.
یمانی تجسم اوج گیری قدرت نفتی عرب بود. وی و سایر وزیران نفت در سال ۱۹۷۵ در یک نشست اوپک در وین توسط توسط ایلیچ رامیرز سانچز ملقب به کارلوس شغال گروگان گرفته شدند. یمانی در سال ۲۰۱۳ به شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: من و کارلوس صحبت می کردیم و جوک می گفتیم. منظورم این است که وی با من بسیار مهربان بود اما به من گفت من را خواهد کشت.
یمانی و جمشید آموزگار، همتای ایرانی وی آخرین گروگانهایی بودند که در شهر الجزیره الجزایر آزاد شدند. پس از بازگشت به کشور، یمانی بر ملی شدن شرکتی نظارت کرد که به شرکت نفتی دولتی آرامکوی سعودی تبدیل شد. شرکتهای نفتی آمریکایی از زمانی که استاندارد اویل کالیفرنیا نخستین امتیاز نفتی را در ماه مه سال ۱۹۳۳ امضا کرد، تولید نفت عربستان را اداره می کردند. دولت عربستان ۲۵ درصد سهم شرکت آرامکو را در سال ۱۹۷۲ خرید و سهمش را سال بعد به ۶۰ درصد افزایش داد و کنترل کامل آرامکوی سعودی را در سال ۱۹۸۰ به دست گرفت. سهام آرامکو اکنون در بازار بورس ریاض مبادله می شود و پس از اپل بزرگترین سرمایه بازار را در جهان دارد.
نقش وی در سال ۱۹۸۶ با برکناری ناگهانی اش در پی تلاش پرهزینه ای که برای تقویت قیمت نفت داشت و استراتژی ناموفقی که بر سیاست نفتی سعودی سایه انداخت، پایان گرفت. وی پس از برکناری از مقام وزارت، مرکز مطالعات انرژی مستقر در لندن را تاسیس کرد که از سال ۱۹۹۰ به مدت ۲۵ ساله به خدمات تحلیل و مشاوره پرداخت.
بر اساس گزارش رویترز، روزنامه سعودی عکاظ نوشت: یمانی در شهر مکه دفن خواهد شد.
انتهای پیام
