روح الله دهقان، مدیر عامل شرکت مدیریت فناوری بورس در زمینه نظارت در بازار سرمایه توسط سامانه های مرتبط و همچنین جزئیات استفاده از هوش مصنوعی برای کشف تخلفات در بازار بورس در سال 1400 شمسی گفت: سامانه معاملات توسط بخشی از سامانه نظارتی الحاق شده اش مورد رصد کامل قرار دارد، بطوریکه ناظر بازار می تواند به شکل زنده بر آمار و ارقام و اطلاعات لازم نظارت داشته باشد.
گسترش نیازمندی های نظارتی که ناظر بازار در طول دهها ساله گذشته به آن نیاز داشته ، بخش نظارتی بازارسرمایه همواره در حال به روز شدن و توسعه است. از سال 1373 شمسی که بستر الکترونیکی سامانه معاملات فراهم شد و بنابر نیازهایی که ناظر بازار داشت، سامانه های نظارتی متعددی توسط شرکت مدیریت فناوری توسعه پیدا کرده و در اختیار قرار گرفته است.
بررسی ها نشان می دهد در ۱۰ سال گذشته عمده این امور توسط سامانه ای به نام بیدار انجام شده است، این سامانه بستر یکپارچه دسترسی به اطلاعات راهبردی است که در شرکت مدیریت فناوری بورس توسعه پیدا کرده و کاملا در اختیار متخصصان داخلی شرکت قرار دارد. این سامانه با تجمیع اطلاعات مختلف معاملات، پس از معاملات و دارایی افراد در تلاش است تا تمام نیاز ناظر بازار را در قالب گزارش ها و هشدارهای مورد نظر در اختیار قرار دهد.
همان طور که در بالا اشاره شد، این سامانه عمری حدود ۱۰ سال دارد. قبل از آن سامانه های مرتبط به طور جزیره ای وجود داشتند؛ بطوری که هر بخش از نظارت توسط یک سامانه مخصوصی انجام می شد، ولی از زمان ایجاد سامانه بیدار، تمامی این سامانه ها تجمیع شده است و داخل سامانه واحد نظارتی قرار گرفتند. از آن زمان به بعد مرجع عمده نظارت های سازمان بورس و اوراق بهادار، سامانه بیدار است که گزارش های متعددی را دریافت می کند و تمام اطلاعات مورد نیاز را بطور تکمیل شده در اختیار ناظر قرار می دهد.
واقعیت اینکه با توجه به افزایش معاملات در سال ۱۳۹۹ شمسی و همراه با افزایش ورود مردم به بازارسرمایه شاید بتوان گفت در مواردی نظارت ها با کندی همراه شده باشد، اما باید توجه داشت، زمانی که حجم معاملات افزایش زیادی پیدا می کند، احتمال کندی وجود دارد هرچند که از نظر دسترسی به سامانه مشکلی در این بازه زمانی وجود نداشت.
با وجود فشار زیادی که به این سامانه امسال وارد شد، ولی این سامانه همیشه فعال و گزارش های مورد نیاز را در اختیار ناظر قرار داده است؛ پاسخگویی در این زمینه که گزارش های نظارتی منجر به اقدام خاصی شده باشد یا خیر، مرتبط به حوزه های نظارتی است ولی از نظر سامانه ای با مشکل خاصی در این زمینه رو به رو نبودیم.
