کامران ندری کارشناس اقتصادی براین باور است ؛ ضعف ساختاری در اقتصاد خود داریم که اقتصاد ما علاوه بر تحریم ها گرفتار انحصار و شبه انحصار زیادی است و این قدرت انحصاری که بنگاه های تولیدی دارند که این شرایط موجب می شود قیمت ها را بیشتر از حالت معمول بالا ببرند.
کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با تیتر یک آنلاین در پاسخ به این پرسش، ظاهراً اقتصاد ما به غیر از نفت، به سیاست های امریکا هم وابسته شده است؟ یک نمونه بارز آن وقتی است که ترامپ رای نیاورد دلار روی 21 هزار تومان رسید و دوباره افزایش داشت و به مرز 26 هزار تومان هم رسید، چرایی وابستگی به چه دلیل است؟ گفت: این وابستگی نیست، این تاثیر سیاست های امریکا روی اقتصاد تورمی است. وقتی بحث تشدید تحریم ها ایجاد می شود این اقتصاد تورمی را تشدید می کند و وقتی حرف لغو تحریم ها پیش می آید این خوشبینی ایجاد می شود و این اقتصاد تورمی را کاهش می دهد. لذا این امر طبیعی است و نکته بعدی این است که کشورهای همسایه همین طور است.
وی در ادامه این سوال پاسخ داد: نکته این است که این کشورها با امریکا هیچ مناقشه ای ندارند. ترکیه را نگاه کنید، سال گذشته درگیری لفظی با امریکا داشت درباره کشیشی بود که در ترکیه بازداشت شد، امریکا تهدید کوچک کرد و یکباره نرخ برابری ارزش لیر ترکیه در برابر دلار امریکا تاثیرگذار بود و لیر ترکیه سقوط کرد. این مختص اقتصاد ایران نیست. امریکا به هر حال کشوری است که وقتی تحریمی را وضع می کند بقیه کشورها به هر دلیلی از این تحریم های امریکا تبعیت می کنند و وقتی اعلام می کند می خواهم تحریمی را بردارم این در رفتار سایر کشورها با ما تاثیرگذار است و سختگیری هایی که زمان آقای ترامپ بود در مقام عمل کاهش می یابد یعنی علاوه بر این که جو خوشبینی ایجاد شد، انتظار تورمی کاهش یافت و سختگیری ها کمتر شده و این باعث شد نرخ ارز در اقتصاد ما کاهش یابد یعنی ریال موقتاً تقویت شود تا در عمل ببینیم دولت جدید امریکا چه می کند.
کامران ندری در پاسخ این پرسش که آیا واقعا امریکا تحریم ها را برمی دارد یا خیر؟ افزود: در اقتصاد هر زمان خبری پخش می شود مبنی بر این که امریکا در جهت رفع تحریم ها عمل می کند و یکباره این باعث کاهش نرخ ارز می شود، خبر منفی می آید که امریکا به این سادگی ها تحریم ها را برنمی دارد و باعث افزایش نرخ ارز می شود. این به نظر من، یک امر طبیعی است و نمی توان اسم این را وابستگی اقتصاد به سیاست های امریکا گذاشت. تصمیمات امریکا در هر کشور دیگر اتفاق افتاد شرایط بدتر است. تصور کنید اگر امریکا این تحریم هایی که بر ما وضع کرده را بخواهد یک دهم بر کشور عربستان وضع کند به مراتب اوضاع از ایران بدتر می شود. بدلیل این است که امریکا یک اقتصاد بزرگ است و با کشورهای دنیا مراوده زیادی دارد و حجم تجارت امریکا با کشورهای دیگر بالا است و بدلیل این امر کشورها تبعیت و دنباله روی از تحریم های امریکا می کنند و این می تواند به اقتصاد ما لطمه بزند.
این استاد دانشگاه درباره اینکه سیاست بالا و پائین شدن قیمت دلار بستگی به تحریم های امریکا دارد گفت: صد در صد بستگی دارد سیاست چسبیده به اقتصاد و این ربطی به کشور ایران ندارد و این اتفاق برای هر کشوری بیفتد همین اثرات را بر اقتصاد آن کشورها مشاهده می کنید. نمونه کشور ترکیه که گفتم.
ندری در پاسخ به این پرسش، این سیاست ها چقدر می تواند به اقتصاد ضربه بزند تاکید کرد: آثار تورمی دارد، تامین مواد اولیه و مواد مورد نیاز برای تولید را سخت می کند البته ضعف ساختاری در اقتصاد خود داریم که اقتصاد ما علاوه بر تحریم ها گرفتار انحصار و شبه انحصار زیادی است و این قدرت انحصاری که بنگاه های تولیدی دارند که این شرایط موجب می شود قیمت ها را بیشتر از حالت معمول بالا ببرند لذا این اثرات همان چیزی است که در دو سال گذشته در ایران مشاهده کردیم که در تولید تاثیرگذار است و نمی تواند رشد بالایی داشته باشد و هم روی تورم تاثیرگذار است و باعث افزایش تورم می شود.
این کارشناس اقتصادی درباره راهکار دولت در این زمینه باید چگونه باشد تاکید کرد: در ایران بانک مرکزی تحت فرمان دولت است. و چنین چیزی در علم اقتصاد وجود ندارد و خوب نیست ولی این مشکلات را یک شبه نمی توان حل کرد، آن هم شرایطی که تحریمی است. استقراض بانک مرکزی از دولت حرف درست و روی کاغذ موجه است ولی این در یک شب اتفاق نمی افتد. دولت تعهداتی دارد و باید به تعهدات خود عمل کند که متاسفانه به تعهدات خود عمل نکرده است و برخی مواقع دولت با مشکل مواجه می شود و از منابع بانک مرکزی استفاده می کند. این را از دولت بگیرید تبعاً دولت در ایفای تعهدات خود با مشکلات بیشتری مواجه می شود و نارضایتی مردم افزایش می یابد. لذا فکر امروز را باید از 20 سال پیش می کردیم. باید از همان زمان تلاش می کردیم این سیاست ها را اصلاح کنیم. ضمن این که بحث استقراض بانک مرکزی مهم و جدی است اما یک شبه امکانپذیر نیست.
گفتگو: زهرا ترابی
